معرفی رشته فیزیوتراپی
هدف و ماهيت
رشته فيزيوتراپي يكي از رشته‌هاي توانبخشي است و در آن دانشجويان مي‌آموزند كه چگونه با استفاده از عوامل فيزيكي مانند نور، الكتريسيته، گرما ، سرما و صوت و يا عوامل مكانيكي فيزيكي مثل تمرينات و تكنيك‌هاي ورزشي، بيماراني را كه دچار صدمات مختلف شده‌اند، تحت درمان قرار دهند.
فيزيوتراپي، هم در بعد پيشگيري و هم درمان، نقش بسيار زيادي دارد. چون براي مثال يك فيزيوتراپيست نحوه نشستن و يا بلند كردن وزنه‌هاي مختلف را آموزش مي‌دهد تا از انحرافاتي كه ممكن است در ستون فقرات افراد به دليل عدم رعايت موارد فوق ايجاد شود، جلوگيري كند.
فيزيوتراپي در لغت به معني درمان فيزيكي است و در اصطلاح ، علمي است كه فعاليت‌هاي آن به دو بخش عمده تقسيم مي‌شود. يكي فعاليت هايي كه در آنها از دستگاه ها و وسايل خاص الكتريكي استفاده مي‌گردد كه اين وسايل خود به دو گونه هستند :
الف ) وسايلي كه كار آنها تحريك عصب و عضله است و در ضايعات عصبي براي بازآموزي و نوآموزي استفاده مي‌شوند.
ب) وسايلي كه براي تسكين درد مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
بخش ديگر فعاليت‌ها نيز حركتي و مكانيكي هستند كه به آنها حركات درماني گفته مي‌شود و لازمه انجام آنها دانستن مكانيسم عصب و عضله و الگوهاي حركتي است تا درمان كننده با توجه به اطلاعات فوق به بهبود يا افزايش توانايي بيماراني بپردازد كه مبتلا به انواع ضايعات عصبي (انواع فلج‌ها) شده‌اند و يا داراي دردهاي مفصلي مثل كمردرد يا گردن درد هستند و يا اين كه به دليل شكستگي و يا جراحي ، سفتي و محدوديت حركتي دارند.
در اين رشته با استفاده از يك سري وسايل مثل ابزارهاي الكترونيكي در جهت رفع معلوليت ، كاهش علائم بيماري هاي مفاصل، عضلات و اعصاب تلاش مي‌شود. البته فيزيوتراپيست‌ها علاوه بر وسايل فوق، از يك سري حركات ورزشي و درماني نيز استفاده مي‌كنند چون براي كسب بهترين نتيجه ، بايد حركات ورزشي و درمان هاي الكترونيكي به صورت تركيبي مورد استفاده قرار گيرد.
در 60 درصد از بيماري ها در كنار دارو درماني و يا پس از دارو درماني به فيزيوتراپي نياز مي‌باشد. براي مثال در بيماري هاي عصبي مثل سكته‌هاي مغزي يا ضربه‌هاي مغزي، شكستگي‌ها، بيماري هاي قلبي، بيماري هاي ريوي ، بيماري هاي زنان و زايمان و نازايي، انواع جراحي‌هاي داخلي و برخي از بيماري هاي اطفال به فيزيوتراپي نياز است. به عبارت ديگر در كل بيماري هاي اسكلتي و اكثر بيماري هاي عصبي و عضلاني فيزيوتراپي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
بسياري از افراد وقتي صحبت از فيزيوتراپي مي‌شود به ياد كمردرد و پادرد مي‌افتند، در حاليكه گستره اين علم بسيار وسيع است و نه تنها در بهبود بيماري هاي مفصلي و عضلاني و يا بالا رفتن توانايي‌هاي عقب‌ماندگان ذهني نقش موثري دارد بلكه در بهبود بيماري هاي زنان و زايمان و نازايي و يا بيماري هاي پوستي نيز موثر مي‌باشد.
به همين خاطر دروس آناتومي دانشجويان رشته فيزيوتراپي حتي از دانشجويان پزشكي نيز بيشتر است يعني آن ها علاوه بر آناتومي سر و گردن و تنه ، اعصاب ، اندام هاي فوقاني و اندام هاي تحتاني ، آناتومي سطحي را نيز مي‌خوانند كه چنين درسي را دانشجويان پزشكي مطالعه نمي‌كنند.
توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه
اولين و مهمترين ويژگي يك دانشجوي فيزيوتراپي داشتن توانايي جسمي و روحي خوب است. چون يك فيزيوتراپيست در طي كار يا ايستاده است و يا در حال راه رفتن مي‌باشد و با بيماران مختلفي اعم از بيماراني كه توانايي كنترل ادرار خويش را ندارند، عقب‌ماندگان ذهني و بيماري هاي عفوني مثل بعضي از بيماري‌هاي ريوي روبرو است. در نتيجه بايد آمادگي لازم براي كار با هر بيماري را داشته باشد.
يك دانشجوي رشته فيزيوتراپي بايد صبر و حوصله بسياري داشته باشد، چون در نهايت بايد با بيماران مختلفي از جمله افرادي كه دچار سكته مغزي يا ضايعه مغزي شده‌اند و يا عقب‌ماندگي ذهني دارند، كار كند و در اغلب مواقع نيز نتيجه كارش به تدريج ظاهر مي‌شود.
رشته‌هايي كه با درمان سروكار دارند، نيازمند دانشجوياني هستند كه از لحاظ روحي و رواني آماده بوده و صبور باشند چون خود بيمار مشكلات روحي و رواني بسياري دارد و ما نبايد آن را تشديد بكنيم بلكه بايد به او كمك كنيم تا آرامش پيدا كند.
چون دانشجوي اين رشته با دستگاه هاي الكتريكي متنوعي كار مي‌كند، بايد در درس فيزيك قوي بوده و همچنين به دليل اين كه با بدن انسان به عنوان يك موجود زنده سرو كار دارد، بايد به درس زيست‌شناسي علاقمند باشد.
اگر دانشجوي اين رشته خلاقيت نداشته باشد، پس از فارغ‌التحصيلي تنها يك تكنسين فيزيوتراپي مي‌شود اما اگر خلاقيت داشته باشد، مي‌داند كه هر بيماري را به چه روشي بايد درمان كند و يا چگونه روش هاي مختلف را با يكديگر تركيب كند تا به بهترين نحو بيمار درمان شود. براي مثال وقتي يك پزشك بيماري را كه مبتلا به كمر درد است به نزد فيزيوتراپيست مي‌فرستد، تنها اشاره مي‌كنند كه اين بيمار در ناحيه كمر نياز به فيزيوتراپي دارد اما اين كه دستگاه هاي مورد نظر در چه موضعي گذاشته شود تا موثر واقع گردد بر عهده فيزيوتراپيست مي‌باشد.
آينده شغلي و بازار کار
هنگامي كه حق مسؤوليت فني تاسيس كلينيك فيزيوتراپي توسط متخصصان اين رشته ، تصويب گرديد، هديه گرانقدري به تمام فارغ‌التحصيلان و دانشجويان اين رشته اهدا شد. چرا كه از اين به بعد فارغ‌التحصيل فيزيوتراپي مي‌تواند به تنهايي اقدام به تاسيس كلينيك فيزيوتراپي كند و ديگر ضرورتي وجود ندارد كه در زير سايه پزشكان متخصص ارتوپدي، مغز و اعصاب و … فعاليت نمايد.
در حال حاضر فارغ‌التحصيل فيزيوتراپي علاوه بر استخدام در مراكز دولتي مانند بيمارستان ها و درمانگاه ها، مي‌تواند بعد از گذراندن دوران طرح و همچنين به دست آوردن سابقه كار لازم (6 سال سابقه كار براي فعاليت در مراكز استان ها و 3 سال سابقه كار براي فعاليت در شهرستان ها) اقدام به تاسيس كلينيك خصوصي فيزيوتراپي كند.
فارغ‌التحصيل اين رشته علاوه بر كار در كلينيك‌هاي خصوصي مي‌تواند جذب بيمارستان ها، مراكز توانبخشي و فدراسيون هاي ورزشي گردد.
در بسياري از كشورهاي دنيا هر خانواده يك فيزيوتراپيست دارد. چون در كشورهاي مورد نظر اهميت و ارزش فيزيوتراپي از دارو درماني بيشتر است. اما متاسفانه در كشور ما هنوز جايگاه فيزيوتراپي به درستي شناخته نشده است و اين نيز به دليل آن است كه پزشكان ما اهميت و كاربرد وسيع فيزيوتراپي را بخوبي نمي‌شناسند. البته لازم است گفته شود كه با وجود مشكلات مختلفي كه بر سر راه فيزيوتراپيست‌ها قرار دارد ، اكثر قريب به اتفاق فارغ‌التحصيلان اين رشته جذب بازار كار مي‌شوند.
وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر
تصور كنيد كه در كشور ما از هر 10 نفر تنها يك نفر به دليل درد جسماني مزمن حداقل يك ساعت در روز نتواند كار خود را به خوبي انجام دهد. آيا مي‌دانيد در اين صورت چه ميزان خسارت به كشور وارد خواهد شد؟
عمق اين فاجعه زماني احساس مي‌شود كه بدانيم دردهاي مفصلي و عضلاني در ايران بسيار شايع مي‌باشد.
از سوي ديگر طبق آمار جهاني معلولين، حدود 10 درصد از جمعيت هر كشور را معلولين تشكيل مي‌دهند و اين افراد براي استفاده از توانايي‌هاي باقيمانده و جبران هر چه بيشتر ناتوانايي‌ها و محدوديت‌هاي خويش به خدمات فيزيوتراپي نياز دارند. البته اين درصد در كشور ما به دليل جنگ تحميلي و حوادث بي‌شمار رانندگي بسيار بيشتر است و به همين دليل بايد براي رشته فيزيوتراپي كه به تربيت فيزيوتراپيست‌هاي متخصص و كارآمد مي‌پردازد، به عنوان يك رشته مهم و كاربردي اهميت بسياري قائل شويم.
| درسهاي پايه براي رشته فيزيوتراپي | |
| فيزيك براي فيزيوتراپي | كمكهاي اوليه |
| فيزيولوژي عمومي 1 و 2 | رشد رواني حركتي كودك |
| آناتومي 1 (سر و گردن و تنه) | آناتومي اعصاب |
| آناتومي 2 (اندام فوقاني) | فيزيولوژي |
| آناتومي 3 (اندام تحتاني) | نورولوژي |
| آناتومي 4 (اندام سطحي ) | بيماري هاي داخلي |
| بافت‌شناسي | بيماري هاي قلب، عروق و تنفسي |
| آسيب‌شناسي | روماتولوژي |
| استخوان شناسي | جراحي عمومي |
| روانشناسي عمومي و معلولين | ارتوپدي |
| روانپزشكي | راديولوژي |
| ژنتيك |
| درسهاي اختصاصي براي رشته فيزيوتراپي | |
| زبان تخصصي | آشنايي با اصول توانبخشي و طب فيزيكي |
| فيزيوتراپي در اعصاب | فيزيوتراپي در بيماري هاي قلب ، عروق و تنفس |
| فيزيوتراپي در روماتولوژي | فيزيوتراپي در جراحي |
| فيزيوتراپي در ارتوپدي | كينزيولوژي و بيومكانيك 1 و 2 و 3 |
| حركت درماني | تمرين درماني 1 و 2 و 3 |
| الكترو تراپي 1 و 2 | اندام هاي مصنوعي و وسايل كمكي |
| ارزشيابي و اندازه‌گيري | ماساژ و اصول درمان هاي دستي |
| پروژه | كارآموزي در عرصه 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 |
بخش كارآموزي بايستي در بيمارستان ها،مراكز و درمانگاه هاي فيزيوتراپي گذرانده شود و كليه واحدهاي آن در سه ترم آخر ارائه مي‌شود
بدون دیدگاه