معرفی رشته مهندسی معماری
هدف
رشته معماري داراي دو جنبه هنري و فني است كه درسهاي طراحي، زيبايي شناسي و نحوه زيبا كردن حجم‌ها ، نماها و پلان‌ها به هنر بر مي‌گردد و دروسي مثل سازه‌هاي بتني و فلزي، مقاومت مصالح، ايستايي، تاسيسات مكانيكي و الكتريكي به جنبه فني اين رشته مربوط مي‌شود.
در اين رشته دروس هنري اهميت بيشتري داشته و دروس علمي و فني در راستاي دروس هنري است. براي مثال يك معمار در طراحي خانه بايد فضاي آرامش‌بخشي را ايجاد كند تا باعث اضطراب ، خستگي و دلتنگي نگردد. كاري كه بيش از رعايت اصول فيزيكي مثل نور و صوت، نياز به آشنايي با اصول زيبايي‌شناسي دارد.
ماهيت
معماري تركيب، طراحي و پديدآوردن فضاي زيست انسان در طبيعت است؛ كه اين فضا مي‌تواند مسجد، بيمارستان، مسكن، مدرسه و يا هر فضاي ديگري باشد كه شهر را به وجود مي‌آورد.
دوره كارشناسي مهندسي معماري دوره‌اي است حرفه‌اي كه پرورش استعداد خلاقه، انتقال دانشها و مهارتهاي عمومي حرفه معماري و حصول كارآيي عمومي در اين رشته را هدف قرار مي‌دهد. در راستاي هدف فوق سعي شده است كه در برنامه‌ريزي اين دوره حداكثر بهاي ممكن به پروژه‌هاي طراحي معماري و دروس فني و نظري پيرامون آن داده شود.
دوره كارشناسي معماري حداقل چهارسال به طول مي‌انجامد. پيش از شروع دوره، يك نيمسال به عنوان پيش نياز ارائه مي‌گردد كه جزو سنوات تحصيلي به حساب نمي‌آيد ولي 8 واحد آن جز واحدهاي دوره محسوب مي‌گردد. فارغ‌التحصيلان دوره كارشناسي مهندسي معماري مي‌توانند در دوره كارشناسي ارشد ناپيوسته ادامه تحصيل دهند.
تعداد كل واحدهاي درسي دوره 140 واحد است و فارغ‌التحصيلان اين دوره قادر به ايفاي نقش در زمينه‌هاي زير خواهند بود:
- طراحي (تك بنا يا مجموعه زيستي كوچك) ، از طرحهاي اوليه تا مراحل اجرايي كار و طراحي اجزاء و عناصر تشكيل دهنده بنا كه اين زمينه وظيفه محوري كار معمار را تشكيل مي‌دهد.
- همكاري با گروه مهندسان مشاوره معماري در جهت توسعه طرحها و تهيه نقشه‌هاي معماري مراحل يك و دو.
- نظارت بر صحت انجام كار در عمليات اجرايي ساختماني.
- مشاركت در مديريت اجرايي پروژه‌هاي معماري.
- عضويت در كادر فني شهرداريها و سازمانهاي مشابه.
- تدريس در دوره‌هاي كارداني و همينطور دبيرستانهاي فني حرفه‌اي و كار دانش آموزش و پرورش .
توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه
دانشجوي اين رشته علاوه بر توانمندي در طراحي و قدرت تجسم و خلاقيت، لازم است كه در درس رياضي بخصوص در هندسه قوي باشد چون براي آموزش فن و تكنيك معماري بايد دروسي مثل هندسه كاربردي ، هندسه مناظر و رياضيات و آمار را مطالعه كرد.
دانشجوي معماري بايد اطلاعات عمومي خوبي در زمينه تاريخ بخصوص تاريخ معماري ايران و جهان، جغرافيا، اقليم‌شناسي، روانشناسي، مردم‌شناسي و اقتصاد داشته باشد. چون معماري براي رونق و شكوفايي خويش از تمامي اين علوم استفاده مي‌كند.
همچنين دانشجوي رشته معماري بايد بتواند به زبان معماري مطلبش را روي كاغذ بياورد. يعني از يك سو ذهني قوي و خلاق داشته و از قدرت تجسم خوبي برخوردار باشد و از سوي ديگر طراحي چيره دست باشد تا بتواند به زبان معماري كه همان طراحي بناها و فضاهاي زندگي است، سخن بگويد.
معماري بيش از آنكه علم و تكنيك باشد، ذوق و سليقه و استعداد است و معمار كسي است كه طرحهاي فردي‌اش با نقاشي و مجسمه‌سازي رقابت كند و در واقع بتواند مجسمه‌اي كاربردپذير بسازد. به همين دليل مي‌توان گفت كه معمار يك هنرمند است و بايد مانند هر هنرمند ديگري چشم، ذهن و دستي توانا داشته باشد تا بتواند به ياري چشم و با تكيه بر ذخيره فرهنگي خود بخوبي ببيند و سپس با ذهني پويا آنچه را كه ديده است به تحليل كشيده و با احساس و عاطفه درآميزد و در نهايت به ياري دست و با كمك گرفتن از دانش هاي فني و تكنيكي طرحي نو را خلق كند.
با توجه به دروس خاص اين رشته و نياز به عكسبرداري، تهيه نقشه و … به نظر مي‌رسد در مقاطعي هزينه تحصيل در اين رشته بالا باشد.
نكات تكميلي
رشته معماري تا سال 78 در مقطع كارشناسي ارشد پيوسته دانشجو مي‌پذيرفت و دانشجويان در طي شش سال، اطلاعات علمي و هنري لازم را براي طراحي يك بنا آموزش مي‌ديدند و در نهايت پس از فارغ‌التحصيلي مي‌توانستنداز طراحي يك كيوسك گل‌فروشي گرفته تا طراحي مجتمع‌هاي مسكوني، تالارها و مجتمع‌هاي ورزشي را برعهده بگيرند و يا به كارهاي جنبي اين رشته بپردازند. اما از سال 78 اين رشته مانند ساير رشته‌هاي مهندسي در مقطع كارشناسي دانشجو مي‌پذيرد و دانشجويان پس از فارغ‌التحصيل شدن در صورت علاقه‌مندي مي‌توانند در آزمون كارشناسي ارشد شركت كنند.
به عبارت ديگر طول دوره رشته معماري از 6 سال به 4 سال كاهش يافته و در نتيجه تعدادي از دروس اين رشته كه شامل دروس هنري پيشرفته و تخصصي مي‌شود، از مقطع كارشناسي حذف شده است.
حال سوال اينجا است كه آيا فرصتهاي شغلي فارغ‌التحصيل مهندسي معماري با مدرك كارشناسي با فارغ‌التحصيل مهندسي معماري كه داراي مدرك كارشناسي ارشد است، متفاوت مي‌باشد؟
متاسفانه در آزمون سراسري از داوطلبان رشته معماري ، آزمون تخصصي معماري گرفته نمي‌شود و به همين دليل بعضي از دانشجويان پس از ورود به دانشگاه تازه متوجه مي‌شوند كه به رشته معماري علاقه‌اي ندارند و در نهايت پس از 6 سال تحصيل نمي‌توانند به عنوان يك معمار هنرمند وارد بازار كار شوند. اما در حال حاضر دانشجو مي‌تواند پس از پايان دوره ليسانس در صورت علاقه‌مندي در يكي از گرايشهاي شهرسازي، مرمت و احياء بناها ، معماري منظر و يا معماري تخصصي ادامه تحصيل دهد و يا اين كه زودتر وارد بازار كار شده و به عنوان معمار فني به طراحي تك‌بناها يا مجموعه‌هاي زيستي كوچك پرداخته و يا ناظر اجراي طرح و سرپرست دفاتر مشاوره باشد.
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر
امكان ادامه تحصيل در اين رشته با توجه به اينكه از سال 78 ، در مقطع كارشناسي ارشد به كارشناسي تبديل شده است، در مقطع كارشناسي ارشد در گرايشهاي : برنامه‌ريزي شهري و منطقه‌اي ، طراحي شهري، معماري منظر، مرمت و احياء بناها و بافتهاي تاريخي ميسر است.
رشته‌هاي مشابه و نزديك به اين رشته
تا حدودي مهندسي عمران نزديك به اين رشته مي‌باشد.
مهندس عمران با منطق صحبت مي‌كند اما مهندس معمار از فرهنگ، هويت و زيبايي سخن مي‌گويد، به عبارت ديگر معماري در طراحي يك بنا علاوه بر رعايت اصول فني به جامعه‌شناسي، مردم‌شناسي، روانشناسي و زيبايي شناسي توجه دارد در حالي كه مهندس عمران در طراحي يك بنا تنها به ايستايي و مقاومت آن توجه مي‌كند. به همين دليل اگر فضاهاي زيست تنها توسط مهندس عمران ساخته شود، شاهد نابه‌هنجاري‌هايي خواهيم بود كه موجب اضطراب ، نگراني و آلودگي صوتي خواهد شد.
آينده شغلي و بازار كار
با توجه به اين كه در سطح كارشناسي به جنبه‌هاي فني معماري توجه بيشتري مي‌شود ، در نتيجه فارغ‌التحصيل اين رشته مي‌تواند به ساختمان سازي (طراحي فني ساختمانهاي مختلف) بپردازد اما فارغ‌التحصيل كارشناسي ارشد چون جنبه‌هاي هنري معماري را آموزش ديده است، بيشتر به هنر معماري مي‌پردازد. در يك مثال مي‌توان گفت كه نوع كار ليسانس و فوق ليسانس معماري مثل نوع كار پزشك عمومي و پزشك متخصص است. يعني ليسانس معماري به كليات معماري مي‌پردازد و فوق ليسانس معماري به صورت تخصصي در اين رشته فعاليت مي‌كند.
اگر يك مهندس معماري بخواهد فقط در تهران يا در شهرهاي بزرگ كار كند فرصتهاي شغلي فراواني برايش وجود ندارد. اما در شهرهاي كوچك كمبود مهندس معماري كاملا احساس مي‌شود تا جايي كه در بعضي از شهرها كار يك مهندس معماري را تكنسين عمران انجام مي‌دهد.
در حال حاضر دانشجو مي‌تواند پس از پايان دوره ليسانس در صورت علاقه‌مندي در يكي از گرايشهاي شهرسازي، مرمت و احياء بناها، معماري منظر و يا معماري تخصصي ادامه تحصيل دهد و يا اين كه زودتر وارد بازار كار شده و به عنوان معمار فني به طراحي تك بناها يا مجموعه‌هاي زيستي كوچك پرداخته و يا ناظر اجراي طرح و سرپرست دفاتر مشاوره باشد.
مهندس معمار علاوه بر طراحي بناها مي‌تواند به طراحي و ساخت ماكت و طراحي معماري داخلي بپردازد و يا به عنوان ناظر ساخت فعاليت كند. در ضمن فارغ‌التحصيل معماري آمادگي كار در رشته‌هاي مرتبط با معماري مثل طراحي صحنه و يا طراحي صنعتي را نيز دارد.
وضعيت نياز كشور به اين رشته در حال حاضر
مطابق موارد گفته شده در قسمت آينده شغلي، بازار كار و درآمد به نظر مي‌رسد در شهرهايي غير از تهران و حتي روستاها و شهرستانها امكان كاربراي فارغ‌التحصيلان به راحتي ميسر باشد و در اين مورد احساس نياز مي‌شود.
| دروس پايه رشته مهندسي معماري | |
| هندسه كاربردي | كارگاه مصالح |
| درك و بيان محيط | بيان معماري 1و2 |
| هندسه مناظر | رياضيات و آمار |
| انسان ، طبيعت ، معماري | مقدمات طراحي معماري 1و2 |
| دروس اصلي رشته مهندسي معماري | |
| مباني نظري معماري | آشنايي با معماري جهان |
| برداشت از بناهاي تاريخي | آشنايي با معماري معاصر |
| نقشه برداري | تنظيم شرايط محيطي |
| تاسيسات الكتريكي (نور و صدا) | مقاومت مصالح و سازه هاي فلزي |
| تاسيسات مكانيكي | سازه هاي بتني |
| ايستايي | متره و برآورد |
| مديريت و تشكيلات كارگاه | مصالح ساختماني |
| ساختمان 1و2 | روستا 1و2 |
| طرح معماري 1و2و3 |
| دروس تخصصي رشته مهندسي معماري | |
| آشنايي با مباني برنامه ريزي كالبدي | تحليل فضاهاي شهري |
| آشنايي با مرمت ابنيه | طرح معماري 4و5 |
| طراحي فني | طرح نهايي |
بدون دیدگاه