معرفی رشته پزشکی
هدف
تربيت پزشك عمومي با خصوصيات زير است:
- كمك به تامين بهداشت و درمان دردهاي مردم را وسيله‌اي براي رضاي خدا و تقرب به او بداند.
- با فرهنگ اسلامي و نظام جمهوري اسلامي آشنا باشد و خود را ملزم به رعايت قوانين و مقررات حاكم به جامعه پزشکي بداند.
- از شناخت مسائل عمده بهداشت و درمان و نظام ارائه خدمات بهداشتي و درماني كشور به قدر كافي برخوردار و از مسؤوليت‌ها و وظايف خود در اين نظام آگاه باشد.
- قابليت علمي و عملي كافي در تشخيص بيماري‌ها و ارجاع بيماران به سطوح بالاتر بهداشتي و درماني كشور و شركت در برنامه‌هاي پيشگيري و بهداشت عمومي را دارا باشد.
- قادر به استفاده از آخرين منابع علمي و بهره‌گيري از اطلاعات جديد كار خود باشد.
دوره آموزش دكتراي حرفه‌اي پزشكي شامل مراحل زير است:
توانايي هاي فارغ‌التحصيلان
فارغ‌التحصيلان اين رشته مي‌توانند بعد از پايان تحصيلات، مسووليت هاي متفاوتي را عهده‌دار شوند، از آن جمله مي‌توان به موارد زير اشاره نمود:
- تشخيص درمان و پيگيري بيماران در مطب هاي شخصي، درمانگاه ها و بيمارستان ها.
- مديريت و سرپرستي مراكز ارائه خدمات بهداشتي و درماني.
- مشاركت در امر تحصيلي و پژوهشي در ارتباط با بيماري هاي مختلف.
توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه
سلامت تن و روان برابر ضوابط مربوط به تشخيص كميسيون پزشكي متعهد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي براي داوطلبان رشته پزشكي امري ضروري است.
علاوه بر آن داوطلبان ورود به رشته پزشكي بايد از دانش و علاقه بالايي در زمينه درس هاي زيست‌شناسي و علوم پايه نيز برخوردار بوده، دقت كافي و حوصله زياد در زمينه فراگيري جزئيات مربوط به بيماري‌هاي مختلف را داشته باشند.
توانايي هاي فارغ‌التحصيلان دوره دكتراي تخصصي پزشكي و فرصت هاي شغلي آنان
اين فارغ‌التحصيلان مي‌توانند در بيمارستان هاي آموزشي يا غيرآموزشي كشور استخدام و در كار درمان بيماران و آموزش دانشجويان رشته پزشكي و پيراپزشكي مشغول شوند. همچنين مي‌توانند به درمان بيماران در درمانگاه هاي تخصصي يا مطب هاي خصوصي مبادرت ورزند.
رياست بيمارستان هاي دولتي يا خصوصي معمولا به عهده پزشكان متخصص است. همچنين رياست و معاونت دانشكده و دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور نيز به عهده پزشكان متخصص مي‌باشد.
علوم پايه: طول اين دوره 2 سال است كه در پايان اين دوره دانشجو در آزموني شامل كليه دروس اين دوره شركت مي‌كند و در صورت موفقيت به دوره بعدي راه مي‌يابد. هر دانشجو حداكثر دو بار مي‌تواند در اين آزمون شركت كند. مرحله علوم پايه درواقع عامل ارتباطي‌اي بين درس هاي دبيرستان و پايه با درس هاي تخصصي پزشكي است، بدين ترتيب كه شامل آن قسمت از درس هاي پايه است كه به بدن انسان مربوط مي‌شود؛ براي مثال، بيوشيمي قسمتي از علم شيمي است كه در مورد شيمي بدن موجود زنده (در اين‌جا انسان) صحبت مي‌كند و همين‌طور ساير درس هاي اين مرحله كه در بخش درس ها شرح داده مي‌شوند. مرحله شناخت نشانه و علايم بيماري و چگونگي پيدايش علايم بيماري، در ارتباط با عامل بيماري‌زا و چگونگي پيدا كردن آن در معاينه‌ها و آموزش نظري دستگاه هاي تشخيص ، بدون توجه به درمان است. در اين دوره ، دانشجو مفهوم بيماري و علايم آن و نحوه تشخيص آن را به صورت نظري مطالعه نموده، چگونگي آن را با توجه به درس هاي علوم پايه فرا مي‌گيرد.
فيزيولوژي: در اين درس چگونگي عملكرد اندام ها و بافت ها مورد مطالعه قرار مي‌گيرد؛ به اين ترتيب كه دانشجو بعد از آشنايي با آناتومي و بافت‌شناسي اندام ها با شيوه عمل آنها در شرايط مختلف و در وضعيت هاي ويژه آشنا مي‌شود.
ايمونولوژي: اين درس به بررسي سازمان دفاعي بدن ، سلول هاي دفاعي و واكنش هاي موثر در اين شبكه مي‌پردازد.
انگل‌شناسي: اين درس به انگل هاي موثر در ايجاد بيماري هاي انساني اعم از حشرات ، كرم ها ، قارچ ها و غيره مي‌پردازد. در اين درس، اين انگل ها به طور دقيق شناسايي شده، در درس عملي نيز مورد بررسي قرار خواهد گرفت و به اين وسيله چشم دانشجو با انواع انگل ها آشنا مي‌گردد.
پاتولوژي عمومي: در اين درس انواع آسيب هاي بافتي و تغييرهاي بافت هاي بدن درهنگام بروز يك ناهنجاري، تحريك و يا آزار مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
در اين مرحله دانشجو پس از اين كه با آموختن درس هاي فيزيولوژي به چگونگي عملكرد طبيعي سازمان بدن پي برد و در درس پاتولوژي وضعيت واكنش هاي بدن در بيماري و تغييرهاي بافت ها را در هنگام ورود عوامل مضر به خوبي فراگرفت، به مرحله‌اي مي‌رسد كه اكنون بايد بتواند با تلفيق اين دو ، واكنش هاي بدن را در هنگام يك بيماري از زمان شروع تا انتهاي آن دنبال كرده، سلسله توالي نشانه‌هاي آشكار و ماهيت يكايك آنها را شناسايي كند.
در اين قسمت دانشجو در مقطع هايي كه با عنوان كورس (دوره)از آن ياد مي‌شود، يك سرفصل از بيماري هاي داخلي مثل بيماري هاي خون را به طور مشروح مطالعه مي‌كند و در هر قسمت، عوامل شروع كننده، شيوه عمل، واكنش بدن ، سير بيماري و نشانه‌هاي اختصاصي مربوط را بررسي مي‌نمايد. اين مطالعه صرفا شامل نشانه‌شناسي بيماري هاست و شامل مباحث درمان و تشخيص در بالين بيمار و معاينه‌هاي فيزيكي نمي‌شود. در اين دوره دانشجو، فارماكولوژي را به صورت مروري كلي بر دسته‌هاي دارويي و چگونگي اثر داروها، مي‌گذراند. اين آشنايي با فارماكولوژي به صورت كلي بوده، دسته‌هاي اختصاصي داروها و راه هاي تجويز آنها در هر بيماري ، در فارماكولوژي اختصاصي به طور مشروح مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.
كارآموزي: طول اين دوره 20 ماه است و هدف شناخت آثار و علائم بيماري ها از ديدگاه باليني و آزمايشگاهي به دست آوردن توانايي‌هاي لازم در به كاربردن انديشه ، استدلال و نتيجه‌گيري سريع، به منظور برخورد منطقي و صحيح با بيمار و طراحي عمليات پيشگيري درماني است. دانشجو در اين مرحله ، به بيمارستان و بالين بيماران مي‌رود و در كنار درس هاي نظري، روش هاي تشخيص و درماني را در بالين بيمار مي‌آموزد. در اين قسمت، استادان در مورد هر بيمار، توضيحات لازم را به دانشجويان ارائه مي‌دهند و دانشجو نيز زيرنظر استاد، فرآيندهاي معاينه باليني و فنون تشخيص را به كار مي‌برد و شيوه درمان و تجويز دارو را نيز در هر مورد مي‌آموزد. در اين مرحله درس هاي نظري نيز ارائه مي‌شود كه مكمل كار باليني در بخش خواهد بود.
دوره كارآموزي (استاژري) شامل دو مجموعه درس هاي نظري و كار عملي است. اساس تدريس درس هاي نظري مانند ساير درس هاي علوم پايه و فيزيوپاتولوژي است ولي در برنامه عملي، دانشجو در بالين بيمار با مجموعه‌اي از دانسته‌هاي نظري خود با نشانه‌هاي بيماي به صورت مستقيم مواجه مي‌شود و با صحبت با بيمار و به دست آوردن تاريخچه بيماري، نوع آن را تشخيص داده، اقدام هاي درماني لازم را فراخواهد گرفت. برنامه كار در دوره كارآموزي به طور خلاصه شامل كنفرانس هاي صبحگاهي در مورد بيماران بستري در بخش، صحبت در بالين توسط استاد مربوط و يادگيري معاينه‌ها و گرفتن شرح حال، انجام كارهاي تشخيصي و تا حدودي نسخه‌نويسي است. عموما درس اي نظري بعد از ظهرها تدريس مي‌شود و صبح ها به كار در بيمارستان و برنامه‌هاي آن اختصاص دارد. زمان گذراندن كارآموزي باليني به طور مطلوب 20 ماه و حداكثر 27 ماه است كه طي آن ، دوره‌هاي داخلي ، جراحي ، كودكان ، زنان و زايمان ، چشم ، گوش و حلق و بيني ، روان‌پزشكي ، راديولوژي و پوست و واحدهاي باقي مانده درس هاي عمومي گذرانده مي‌شود. محل گذراندن كارآموزي ها بيمارستان هاي آموزشي است.
كارورزي: طول دوره 18 ماه است و هدف پرورش مهارت ها، تقويت قدرت تصميم‌گيري ، افزايش اتكاء به نفس و تكميل پرورش انديشه از طريق رويارويي مستقيم كارورز با مسائل بهداشتي ، درماني و تقبل مسووليت مستقيم امور بهداشتي، درماني به عهده همه است.
دانشجويان قبل از شروع مرحله كارورزي ، در كنكور كارورزي كه شامل كلياتي از دروس پايه و اصلي و عمومي فيزيولوژي علوم باليني است و به طور سراسري برگزار مي‌شود شركت مي‌كنند چون گذراندن موفقيت‌آميز اين آزمون براي راه‌يابي به دوره كارورزي ضروري است. فارغ‌التحصيلان ملزم به خدمت در مناطق محروم كشور هستند. دانشجو پس از فراگيري راه هاي تشخيص و درمان به صورت مستقل و با نظارت كلي روزانه استادان ، اقدام به بيماريابي، تشخيص و درمان نموده، مواد آموخته شده در مرحله كارآموزي (استاژري) را در عمل به كار مي‌برد و تجربه مي‌اندوزد.
در كل دوره پزشكي عمومي، دو امتحان اصلي (حياتي) وجود دارد كه شامل امتحان جامع علوم پايه و ديگري امتحان جامع پرانترني مي‌باشد. قبولي در اين دو امتحان، لازمه ورود به مرحله بعدي است.
دوره انترني يا كارورزي در واقع نقطه عطف آموزش باليني دانشجويان رشته پزشكي است. كارورز پس از آموختن علوم پزشكي و گذراندن يك دوره كارآموزي باليني در تمام بخشهاي بيمارستاني، اينك بدان حد از اطلاعات پزشكي و قضاوت باليني رسيده است كه به طور مستقل در مواجهه با بيماران قرار بگيرد و با به كار بستن عملي تمام آموخته‌ها ، به طور مستقيم با بيماران در تماس باشد و با انجام معاينه‌هاي باليني و دستور آزمايش هاي پاراكلينيك، به تشخيص رسيده، به درمان بيمار بپردازد. اين فعاليت ها همگي زير نظر استادان و دستياران مربوط صورت مي‌گيرد.
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر
ادامه تحصيل دانشجويان رشته پزشكي بعد از اتمام دوره پزشكي عمومي در دو مرحله امكان‌پذير است:
الف ) ادامه تحصيل در رشته‌هاي تخصصي باليني كه داوطلب بعد از قبولي در امتحان پذيرش دستياري سراسري كشور مي‌تواند در رشته‌هاي تخصصي كه در حال حاضر در داخل كشور ارائه مي‌شوند ادامه تحصيل دهد.
رشته‌هاي تخصصي باليني در حال حاضر شامل 23 رشته مي‌باشد كه عبارتند از :
جراحي عمومي، جراحي مغز و اعصاب، جراحي استخوان و مفاصل (ارتوپدي)، جراحي كليه و مجاري ادراري تناسلي (ارولوژي)، بيماري هاي اعصاب، بيماري هاي داخلي، بيماري هاي عفوني و گرمسيري، بيماري هاي قلب و عروق، بيماري هاي كودكان، بي‌هوشي، پزشكي اجتماعي، پزشكي هسته‌اي، آسيب‌شناسي (پاتولوژي)، پوست، پزشكي فيزيكي و توان‌بخشي، چشم‌پزشكي ، پرتودرماني (راديوتراپي)، پرتوشناسي تشخيصي (راديولوژي)، زنان و زايمان، روان‌پزشكي، گوش و حلق و بيني، پزشكي قانوني و طب كار مي‌باشد.
ب) ادامه تحصيل در رشته‌هاي علوم پايه، فارغ‌التحصيلان رشته پزشكي مي‌توانند درتخصص هاي علوم پايه پزشكي نظير فيزيولوژي، ايمونولوژي، ژنتيك، ويروس‌شناسي پزشكي، ميكروب‌شناسي پزشكي ، انگل‌شناسي پزشكي، بيوشيمي ، آمار حياتي و تغذيه نيز شركت نمايند.
آينده شغلي و بازار کار
عمده‌ترين موقعيت هاي شغلي كه بيشتر پزشكان مي‌توانند جذب آنها شوند، عبارتنداز:
الف ) مطب هاي شخصي كه بر حسب تمايل پزشك و نياز منطقه در شهرها و روستاها داير مي‌گردد و پزشكان ويزيت مراجعان را در مطب ها انجام مي‌دهند.
ب ) بيمارستان ها و درمانگاه هاي خصوصي و دولتي كه در آنها پزشكان به تشخيص و درمان بيماري هاي مراجعان خود مي‌پردازند.
ج ) مراكز بهداشتي درماني شهري يا روستايي كه اغلب مديريت و سرپرستي اين مراكز به عهده پزشكان عمومي مي‌باشد و همچنين اين مراكز از پزشكان عمومي براي تشخيص، درمان و پيگيري بيماري ها نيز استفاده مي‌نمايند.
بدون دیدگاه